 | Walenty Wańkowicz |
| Data i miejsce urodzenia | 14 lutego 1799 roku Kałużyce |
| Data i miejsce śmierci | 12 maja 1842 roku Paryż |
| Rodzice | Melchior Scholastyka z Goreckich |
| Rodzeństwo | Karol (1805-1854) Stanisława (ok. 1807-1888) |
| Żona | Aniela z Rostockich |
| Dzieci | Adam Wincenty (1827-ok. 1895) Kazimierz Adam (1831-1891) Jan Edward (1838–1899) |
Walenty Wańkowicz, malarz, filareta towiańczyk, autor m.in. słynnego „Portretu Mickiewicza na Judahu skale”, był synem Melchiora Wańkowicza, sędziego mińskiego, i jego żony Scholastyki z Goreckich. Jego brat, Karol, był dziadkiem Melchiora Wańkowicza, pisarza i reportażysty.
Walenty uczył się w kolegium jezuickim w Połocku, gdzie zainteresował się sztuką, po czym rozpoczął studia na Uniwersytecie Wileńskim. Był uczniem Jana Rustema, który zachwycił się jego talentem na tyle, że pozwolił mu malować w swojej pracowni. Wańkowicz należał także do Towarzystwa Filaretów, co pozwoliło mu poznać Adama Mickiewicza, którego kilkakrotnie sportretował. Prawdopodobnie wtedy wziął ślub z Anielą Rostocką.
Po ukończeniu studiów malarskich w Wilnie zaczął studiować na ASP w Petersburgu, gdzie wielokrotnie nagradzano jego prace na konkursach. Poznał tam Aleksandra Orłowskiego, Aleksandra Puszkina i Marię Szymanowską, wtedy też na poważnie zainteresował się mistycyzmem. Czytał prace Louisa Claude’a de Saint Martina, Henri de Saint-Simona i Charles’a Fouriera, przede wszystkim zaś przez znajomość z wileńskim lekarzem Ferdynandem Guttem zbliżył się do Andrzeja Towiańskiego.
Po wybuchu powstania listopadowego powrócił na Litwę i osiadł w majątku Ślepianka Mała pod Mińskiem. Regularnie bywał w Mińsku, gdzie miał pracownię, i w Wilnie, gdzie odwiedzał Towiańskiego i Gutta, pod wpływem których malował obrazy inspirowane mistycyzmem. Wtedy też poznał młodego Stanisława Moniuszkę.
Około 1840 roku postanowił przenieść się do Paryża, pozostawiając na Litwie żonę z dziećmi (ponoć dobrze zabezpieczonych finansowo) i dołączając do Towiańskich i Guttów. Podczas gdy Mistrz Andrzej wraz z Mickiewiczem zakładali Koło Sprawy Bożej i werbowali nowych członków, podupadający na zdrowiu Walenty tworzył liczne portrety, z których większość nie zachowała się do naszych czasów. Zmarł w 1842 roku w mieszkaniu Mickiewiczów przy rue d’Amsterdam 1.