August Antoni Jakubowski | |
Data i miejsce urodzenia | ok. 1816 roku Podole |
Data i miejsce śmierci | 24 maja 1837 roku Northampton |
Rodzice | Antoni Malczewski (1793-1826) matka nieznana |
August Antoni Jakubowski, poeta, nieślubny syn Antoniego Malczewskiego. Jego matka pozostaje do dziś nieznana, choć musiała należeć do znaczącej i majętnej rodziny, gdyż zapewniła potomkowi znakomite wykształcenie. On zaś po latach wspominał ją z wielkim uczuciem i mocno przeżywał swoje rozłączenie z nią. Wychowywał się na Podolu wraz z przyjacielem Pawłem Sobolewskim. Swego sławnego ojca poznał dopiero w wieku 10 lat, gdy ten przyjechał w odwiedziny na Wołyń. Mimo skomplikowanej sytuacji rodzinnej Jakubowski nie żywił do Malczewskiego urazy, a wręcz był dumny ze swego pochodzenia.
Rozpoczął naukę w Liceum Krzemienieckim, do którego wcześniej uczęszczał jego ojciec, nie skończył jej jednak przez wybuch powstania listopadowego. Ze względu na młody wiek nie walczył z bronią w ręku, lecz ponoć należał do bliżej nieznanego patriotycznego stronnictwa. W maju 1833 roku znalazł się we Lwowie, gdzie został aresztowany i osadzony w więzieniu w Brnie. Tam polscy powstańcy i emigranci otrzymali ultimatum – powrót do Rosji albo wyjazd do Ameryki. Jakubowski zdecydował się na tę drugą opcję, lecz nie podpisał dokumentów o dobrowolnym wyborze. Po niedługim pobycie w Trieście grupa więźniów wyruszyła do Ameryki.
128 dni podróży na pokładzie statku „Hebe” Jakubowski wykorzystał twórczo. Poezje tworzył już na Podolu, teraz jednak nabrała ona wyjątkowo silnego ładunku emocjonalnego. Choć podobnie jak Malczewski przynależał do czarnego romantyzmu, więcej było u niego desperacji, nihilizmu i katastrofizmu. 28 marca 1834 roku jego statek dotarł do Nowego Jorku, gdzie Polacy nie byli przyjmowani zbyt ciepło. Jakubowski osiedlił się w mieście Albany, gdzie najprawdopodobniej uczęszczał do szkoły dla polskich weteranów wojennych.
Po dziesięciu miesiącach od przybycia do Ameryki przyswoił sobie język na tyle dobrze, że napisał książkę „Remembrances of a Polish Exile”, pierwszą publikację o polskiej kulturze i historii wydaną za oceanem. Powstała ona bez jakichkolwiek pomocy naukowych, Jakubowski polegał wyłącznie na własnej pamięci, w dodatku przetłumaczył na angielski antologię rodzimej poezji. W wydaniu książki pomógł mu doktor William Buell Sprague, który również załatwił mu pracę nauczyciela francuskiego w Sedgwick School w Albany.
W 1835 roku stęskniony za ojczyzną i rodziną Jakubowski postanowił odwiedzić w Meksyku Konstantego Malczewskiego, swego stryja, ten jednak potraktował go oschle i wyniośle, w dodatku nie posługiwał się już językiem polskim. Doznane upokorzenie i klimat Ameryki Południowej odbiły się mocno na zdrowiu poety, który zachorował na gruźlicę kręgosłupa, w wyniku której został zdefigurowany garbem. Uczył jeszcze w Seminarium Gotyckim w Northampton, uwielbiany przez uczniów i kolegów. Popełnił samobójstwo nad ranem 24 maja 1837 roku, w wieku zaledwie 21 lat.