 | Teofil Aleksander Lenartowicz |
| Data i miejsce urodzenia | 27 lutego 1822 roku Warszawa |
| Data i miejsce śmierci | 3 lutego 1893 roku Florencja |
| Rodzice | Karol (1752-1829) Maria z Kwasieborskich |
| Rodzeństwo | Paulina (ok. 1818-1861) |
| Mąż | Zofia z Szymanowskich (1825-1870) |
| Dzieci | Jan (1863-1864) |
Teofil Lenartowicz, poeta, rzeźbiarz, etnograf i konspirator, był synem Karola z drobnoszlacheckiej rodziny Lenartowiczów, powstańca kościuszkowskiego, a później majstra murarskiego i przedsiębiorcy budowlanego, i Marii z Kwasieborskich. Po śmierci ojca Teofil zamieszkał wraz z matką i jej następnym mężem na prowincji mazowieckiej w okolicach Rawy. Ukończył szkołę obwodową w Warszawie i utrzymywał się tam z drobnych prac sądowniczych. Jednocześnie zbliżył się wtedy z Cyganerią Warszawską oraz z Entuzjastkami skupionymi wokół Narcyzy Żmichowskiej. Zaprzyjaźnił się z poetą Romanem Zmorskim, kompozytorem Ignacym Komorowskim, malarzem Wojciechem Gersonem i z Cyprianem Norwidem. Swoje pierwsze utwory publikował w periodykach Cyganerii – w „Nadwiślaninie” i „Przeglądzie Warszawskim”. Wraz z etnografem Oskarem Kolbergiem odbywał podróże po Mazowszu w celu zbierania i utrwalania tamtejszej kultury.
Działalność w konspiracji i udział we Wiośnie Ludów zmusiły go do opuszczenia Warszawy. W latach 1848-1851 roku podróżował po Wielkopolsce, zatrzymując się u znajomych i stale zmieniając miejsca pobytu. Wreszcie wyjechał do Brukseli, a następnie do Paryża, gdzie odnowił znajomość z Norwidem, a także poznał Adama Mickiewicza.
W 1855 roku przeprowadził się na stałe do Włoch, początkowo do Rzymu, a od 1860 roku we Florencji. Niebawem poznał tam Zofię Szymanowską, malarkę i przyrodnią siostrę Celiny Mickiewiczowej. Szybko się zaprzyjaźnili, a że obojgu ciążył emigracyjny żywot, postanowili wziąć ślub, by dzielić jego trudy. Dopiero z czasem zrodziło się między nimi uczucie. Niestety ich jedyny syn Jan zmarł krótko po narodzinach. Również zmagająca się z gruźlicą Zofia odeszła nagle na zapalenie płuc.
Teofil nie przestawał tworzyć, choć po powstaniu styczniowym jego utwory krytycy, w szczególności Julian Klaczko, przyjmowali chłodno. Spodobały się za to Józefowi Ignacemu Kraszewskiemu, z którym Lenartowicz się zaprzyjaźnił. W 1875 odbył podróż do kraju, co zaowocowało nowymi utworami.
Od 1879 roku wykładał historię literatur słowiańskich na uniwersytecie w Bolonii. Po śmierci jego ciało sprowadzono do kraju i pochowano w Krypcie Zasłużonych na Skałce w Krakowie.