Seweryna Duchińska

	Seweryna Duchińska z domu Żochowska primo voto Pruszak
Data i miejsce urodzenia	6 stycznia 1816 roku Koszajec
Data i miejsce śmierci	21 sierpnia 1905 roku Paryż
Rodzice	Józef Żochowski Maria z Trzcińskich (ok. 1800-1848)
Mąż	Tomasz Aleksander Pruszak (1806-1856) Franciszek Henryk Duchiński (1816-1893)
Dzieci	Tomasz (ok. 1833-1833) Jan (1833-1833) Jadwiga Marianna Felicja (1834-1917) Gabriela Józefa Marianna (1836-?) Aniela Purchelia (1837-1877) Feliks Aleksander Piotr (1838-1866)

Seweryna Duchińska, romantyczna poetka, pisarka, tłumaczka i publicystka, była córką Józefa Żochowskiego, bogatego mieszczanina spowinowaconego z Kraszewskimi, i jego żony Marii z Trzcińskich. Dostała imię na cześć swego dziadka Seweryna Trzcińskiego, konfederaty barskiego. Po przedwczesnej śmierci ojca małą Sewerynę wychowywała matka wspólnie z wujami, Franciszkiem Trzcińskim i Feliksem Żochowskim, później zaś dziewczynka uczyła się na pensji Zuzanny Wilczyńskiej wraz z Narcyzą Żmichowską W wieku 16 lat została wydana za mąż za Tomasza Aleksandra Pruszaka, powstańca listopadowego, i wspólnie zamieszkali na Podwalu w Warszawie. Utrzymywali w tym czasie kontakty z Ludwiką Jędrzejewiczową, siostrą Fryderyka Chopina.

Po kilku latach Pruszak nabył dwór w Śleszynie niedaleko Żychlina, gdzie przeprowadzili się wspólnie. Niebawem przyszły na świat ich dzieci – Jadwiga Marianna Felicja, Gabriela Józefa Marianna, Aniela Purchelia, Feliks Aleksander Piotr oraz dwóch synów zmarłych we wczesnym dzieciństwie. Seweryna dzieliła czas między obowiązki domowe a czytanie książek najważniejszych polskich i europejskich autorów. I choć zżyła się z regionem kutnowskim, to ciasna, ziemiańska rzeczywistość przestała jej wystarczać. Po śmierci teścia w 1847 roku wystąpiła o separację i przeprowadziła się do Warszawy. Zamieszkała w pałacu Andrzeja hr. Zamoyskiego przy ulicy Nowy Świat.

W stolicy Seweryna zaczęła nowe życie. Prowadziła salon literacko-muzyczny, działała aktywnie w Związku Patriotycznym Dobroczynności z Izabellą Barcińską i Ludwiką Jędrzejewiczową, siostrami Chopina, a także próbowała swoich sił w literaturze. W 1848 roku opublikowała dwa opowiadania – „Ojciec Salezy” i „Fan­tazja”, a rok później powieść „Dwie sio­stry”. W tym czasie jej wiersze publikowało pismo „Biblioteka Warszawska”. Działa też na polu translatorskim – przetłumaczyła książkę Fryderyka Ozanama, francuskiego historyka i filozofa o poezji włoskiej, dwa tomy dzieła Fryderyka Gustawa Eichhoffa „Obraz literatury średniowiecznych lu­dów, a mianowicie Słowian i Niemców”, a także powieść „Latarnik z Bostonu” angielskiej pisarki Marii Susann Cummins. W listopadzie 1855 roku po śmierci Ludwiki Jędrzejewiczowej napisała na jej cześć wiersz, opublikowany w „Gazecie Codziennej”. W tym samym czasie ukazała się jej pierwsza powieść biograficzna, „Elżbieta Drużbacka”.

W 1856 roku zmarł Pruszak, a Seweryna podzieliła majątek – w tym miasto i dobra Żychlin – między ich dzieci. Kontynuowała pracę literacką – wydawała pismo dla dzieci „Roz­rywki dla Młodocianego Wieku”, a także napisała libretto do opery Jana Feliksa Dobrzyńskiego „Monbar, czyli Flibustierowie”. Niebawem wybuchło powstanie styczniowe, w czasie którego organizowała tajną pomoc dla rodzin powstańców. Działalność konspiracyjna zwróciła na nią uwagę władz, więc z obawy przed aresztowaniem wyjechała do Paryża. Tam też 26 listopada 1864 roku poślubiła Franciszka Duchińskiego, etnografa, historyka i publicystę, który głosił teorię o niesłowiańskim pochodzeniu Rosjan. Ślubu udzielił im ojciec Aleksander Jełowicki, przyjaciel i ostatni spowiednik Fryderyka Chopina.

W czasie wojny francusko-pruskiej przeprowadzali się kilkakrotnie – do Wiednia i Karlsbadu, aż osiedli w Szwajcarii. 13 lipca 1872 roku z inicjatywy Duchińskiego zorganizowano w Zurychu uroczysty jubileusz literacki Seweryny. Po śmierci Zofii Węgierskiej prowadziła „Kroniki paryskie” i „Kroniki zagraniczne” dla „Biblioteki Warszawskiej”. Tłumaczyła także francuską i hiszpańską poezję. Podczas uroczystości 30. rocznicy śmierci Adama Mickiewicza w Paryżu wygłosiła swój wiersz „Latarnik z Aspinwalu”.

W 1893 roku zmarł jej drugi mąż. Mniej więcej w tym czasie wydała wierszowaną opowieść „Królowie polscy w obrazach i pieśniach” z rysunkami Wale­rego Eljasza i przedmową polityka, filozofa i eseisty Wojciecha Dzieduszyckiego. W swoim mieszkaniu w Passy w pobliżu Lasku Bulońskiego przy Bulwarze Saint Michel prowadziła salon, na którym przyjmowała emigrantów z wyjątkową gościnnością. Zmarła w wieku 89 lat i spoczęła na „polskim” cmentarzu w Montmorency.