Aleksander Fredro | |
Data i miejsce urodzenia | 20 czerwca 1793 roku Surochów |
Data i miejsce śmierci | 15 lipca 1876 roku Lwów |
Rodzice | Jacek (1770-1828) Marianna z Dembińskich |
Rodzeństwo | Jan Maksymilian (1784-1845) Seweryn (1787-1845) Ludwika Konstancja Cecylia Julian (?-1829) Henryk (1799-1867) Edward (1803-1878) |
Żona | Zofia z Jabłonowskich (1798-1882) |
Dzieci | Jan Aleksander Jacek (1829-1891) Zofia Ludwika Cecylia (1837-1904) |
Aleksander Fredro, komediopisarz i poeta tworzący w epoce romantyzmu, był synem hrabiego Jacka Fredry i jego żony Marianny z Dembińskich. W 1797 roku przeprowadzili się z Surochowa do Beńkowej Wiszni, gdzie Aleksander pobierał nauki domowe, nie uczęszczał zaś nigdy do szkół. Po pożarze, w którym zginęła jego matka, w 1806 roku wraz z ojcem przeniósł się do Lwowa.
Jako szesnastolatek zaciągnął się do armii napoleońskiej Księstwa Warszawskiego, później zaś walczył w wojsku Napoleona, za co został odznaczony Złotym Krzyżem Virtuti Militari i Krzyżem Legii Honorowej. Po abdykacji cesarza w 1815 roku Aleksander powrócił do majątku ojca w Beńkowej Wiszni, gdzie niebawem poznał Zofię Skarbkową z Jabłonowskich. Choć zakochali się w sobie ze wzajemnością, na drodze do szczęścia stał jej poprzedni związek małżeński, wciąż ważny w sensie prawnym i sakramentalnym. W międzyczasie Aleksander zaczął pisać swoje pierwsze komedie, które chętnie wystawiano na deskach teatrów.
Dopiero po jedenastu latach starań Zofii udało się uzyskać rozwód kościelny, więc Aleksander poślubił ją 8 listopada 1828 roku w kościele w Korczynie. Mieli dwoje dzieci – Jana Aleksandra i Zofię. W tym samym roku po śmierci ojca przejął rodzinny majątek, którym następnie umiejętnie zarządzał. Po wybuchu powstania listopadowego brał udział w pracach Obywatelskiego Komitetu Pomocy dla Powstania. Później zaś w jego majątku skryli się dwaj powstańcy z Wielkopolski.
W latach trzydziestych XIX wieku premiery na deskach teatrów miały jego najsłynniejsze komedie – „Pan Jowialski” (1832), „Śluby panieńskie” (1833) i „Zemsta” (1834). I choć cieszyły się dużą popularnością, to ataki krytyków (m.in Seweryna Goszczyńskiego) zarzucających mu nieporuszanie tematów romantycznych były tak dotkliwe, że Fredro w 1839 roku zarzucił pisanie. Skupił się wtedy bardziej na sprawach społecznych – założył Galicyjskie Towarzystwo Gospodarskie, a w czasie Wiosny Ludów w 1848 roku dołączył do lwowskiej Rady Narodowej.
Jego syn, Jan Aleksander Fredro, brał udział w węgierskim powstaniu narodowym, przez co później musiał uciekać do Turcji, a następnie do Francji. Tam też przyjechali do niego rodzice i mieszkali w Paryżu przez pięć lat. W 1850 roku Aleksander Fredro został przedstawiony Adamowi Mickiewiczowi. Jeszcze we Francji wrócił do pisania komedii, odmawiał jednak ich wystawiania, gdy żądano w nich jakichkolwiek zmian.
W kraju ponownie zaangażował się w sprawy polityczne i społeczne – był posłem do Sejmu Krajowego, organizował Towarzystwo Kredytowe Ziemskie i Galicyjską Kasę Oszczędności, a także zabiegał o budowę pierwszej linii kolejowej w Galicji. Ostatnie lata życia spędził jedynie z najbliższą rodziną, unikając kontaktu z ludźmi spoza kręgu najbliższych. Zmarł we Lwowie w wieku 83 lat.