 | Aleksander Julian Mickiewicz |
| Data i miejsce urodzenia | 1801 rok Nowogródek |
| Data i miejsce śmierci | 16 listopada 1871 roku Gubernia |
| Rodzice | Mikołaj Mickiewicz (1765-1812) Barbara z Majewskich (1767-1820) |
| Rodzeństwo | Franciszek (1796-1862) Adam (1798-1855) Jerzy (1804-1839) Antoni (1805-1810) |
| Żona | Teresa Terajewicz (1813-1871) |
| Dzieci | Franciszek (1841-1873) Maria (1845-1913) |
Aleksander Mickiewicz, wykładowca prawa, młodszy brat Adama, był trzecim synem Mikołaja Mickiewicza herbu Poraj, adwokata i komornika, i Barbary z Majewskich. W przeciwieństwie do nadwrażliwego i porywczego Adama oraz dobrodusznego Franciszka cechował się statecznym, dość chłodnym charakterem. Ukończył studia prawnicze na Uniwersytecie Wileńskim, utrzymując się z korepetycji. Przynależał do Towarzystwa Filaretów i do filadelfistów. Został aresztowany w procesie filomatów, jednak nie wydał żadnego ze swoich kolegów i ostatecznie z braku dowodów został zwolniony z aresztu. Przepadł mu jednak niemal cały rok studiów, które ukończył dopiero wraz z najmłodszym bratem, Jerzym, w 1826 roku. W międzyczasie zajmował się także dystrybucją pierwszych tomików poezji Adama.
Po studiach rozglądał się za posadą poza Wilnem, tam bowiem zapotrzebowanie na absolwentów Uniwersytetu było bardzo niskie. W sprawie najmłodszego brata wplątanego w bliżej nieznaną aferę odbył podróż do Petersburga, gdzie przy okazji spędził z Adamem dwa miesiące. Zachwycił go wtedy ukończony właśnie „Konrad Wallenrod”.
Po powrocie Aleksander objął posadę w Liceum Krzemienieckim jako wykładowca prawa polskiego, litewskiego i rzymskiego oraz encyklopedii prawa. Dał się wtedy poznać jako znakomity pedagog, ceniony na równi przez kolegów, co przez uczniów. Jego jednak wyniszczała konieczność służby carowi i poczucie zniewolenia. Utrzymywał wtedy kontakt listowny z bratem Adamem za pośrednictwem Salomei Bécu, matki Juliusza Słowackiego.
Aleksander nie wziął udziału w powstaniu listopadowym, jednak władze carskie w odwecie za insurekcję zlikwidowały Liceum Krzemienieckie. Niedługo później niemal całe grono pedagogiczne zostało przeniesione na nowo powstały uniwersytet kijowski, gdzie Aleksander otrzymał katedrę prawa rzymskiego. Nie miał jednak możliwości kontaktowania się z Adamem.
Po kilku latach przeniesiono go na jeszcze dalej położony na wschód uniwersytet charkowski z tytułem tajnego rady i pensją 2,5 tysiąca rubli asygnacyjnych. W 1840 roku poślubił Teresę z Terajewiczów, którą podziwiał od wielu lat. Mieli dwoje dzieci – Franciszka i Marię.
Służba carska coraz bardziej mu ciążyła, więc przez lata odkładał pieniądze, by zakupić kawałek ziemi i osiąść na nim z rodziną. Gdy zakazano mu wykładać po polsku, ku rozpaczy słuchających wygłosił swój następny wykład płynną łaciną.
W 1857 roku jego marzenie się ziściło – nabył folwark Gubernia w kluczu kobryńskim za 18 tysięcy rubli. Niestety w trakcie przenosin z Charkowa przewrócił się wóz, wskutek czego młody Franek złamał rękę tak niefortunnie, że została niemal całkowicie sparaliżowana, a także stracili pamiątki i dokumenty rodzinne. Mimo tych trudności udało im się w końcu postawić dom w Guberni. Przeprowadzka pozwoliła Aleksandrowi nawiązać kontakt z osieroconymi dziećmi Adama. Zachęcał je, by osiadły w polskiej ziemi, planował też wykupienie domu rodzinnego w Nowogródku wspólnie z bratem Franciszkiem. Zamiary te jednak nie doszły do skutku.
Od 1861 roku zaczęli odwiedzać go bratankowie – Władysław, Helenka, Marynia i najmłodszy Józio. Jego syn, Franek, próbował wciągnąć Władysława w działalność konspiracyjną. Gdy wybuchło powstanie styczniowe, Franek wziął w nim udział, za co został uwięziony i trzymany w izolacji. Jedynie interwencja siostry i matki uchroniły go od powieszenia. Upadek powstania i represje po nim następujące załamały Aleksandra, który coraz bardziej wycofywał się wgłąb siebie i podupadał na zdrowiu. Zmarł w wieku 70 lat na zapalenie płuc i wątroby, jego żona zaś przeżyła go o niespełna dwa miesiące.