Jan Czeczot | |
Data i miejsce urodzenia | 24 czerwca 1796 roku Maluszyce |
Data i miejsce śmierci | 23 sierpnia 1847 roku Rotnica (obecnie Druskienniki) |
Rodzice | Tadeusz Klara z Haciskich |
Rodzeństwo | Piotr (1806-?) |
Jan Czeczot, poeta, filomata i etnograf, przyjaciel Adama Mickiewicza, był synem rotmistrza nowogródzkiego, Tadeusza, rządcy majątkuhrabiego Antoniego Tzynehauza i jego żony Klary z Haciskich. Uczył się w szkole powiatowej prowadzonej przez ojców dominikanów w Nowogródku, gdzie zaprzyjaźnił się serdecznie z Adamem Mickiewiczem. Obaj postanowili rozpocząć naukę w Wileńskim Instytucie Medycznym, gdy jednak ich zgłoszenia zostały odrzucone, zapisali się na Uniwersytet Wileński. Czeczot prawdopodobnie nie zdał egzaminów wstępnych.
Rozpoczęte studia musiał przerwać z powodów finansowych i znalazł pracę pisarza w majątku Radziwiłłów. Niebawem został przyjęty w poczet Towarzystwa Filomatów jako członek korespondent, a następnie jako sekretarz. Zakochał się wtedy w siostrze Franciszka Malewskiego, Zofii.
Po rozwiązaniu Towarzystwa skupił wokół siebie młodzież o ambicjach literackich i założył klub poetycki Kastala. W czasie procesu filomatów został aresztowany, a następnie skazany na 6 miesięcy twierdzy i na bezterminowe zesłanie w głąb Rosji. Drogę do Orenburga przebył wraz z przyjaciółmi, Tomaszem Zanem i Adamem Suzinem. Po odbyciu kary więzienia w Kizylu wysłano go do Ufy, gdzie pracował jako guwerner. Z czasem dostał pozwolenie na pracę jako urzędnik państwowy. Nieprzerwanie prowadził korespondencję z przyjaciółmi, wygnanie zaś wykorzystał w celu gromadzenia pieśni i przysłów ludowych rosyjskich, ukraińskich i białoruskich.
Na Litwę wrócił dopiero w 1841 roku. Został bibliotekarzem w Szczorsach u hrabiego Adama Chreptowicza, a po jego śmierci przebywał w Bartnikach u filaretów Ottona i Rafała Śliźniów. Nadal gromadził ludowe piosenki, które tłumaczył i wydawał tomikami w latach 1837-1846. Jego własne teksty ukazały się w 1846 roku w zbiorku „Pieśni ziemianina”. W roku następnym dla poratowania zdrowia udał się do Druskiennik, gdzie zmarł w wieku 51 lat. Pochowano go w pobliskiej Rotnicy.