 | Ignacy Domeyko |
| Data i miejsce urodzenia | 31 lipca 1802 roku Niedźwiadka Wielka |
| Data i miejsce śmierci | 23 stycznia 1889 roku Santiago |
| Rodzice | Hipolit (1764-1809) Karolina z domu Ancuta (ok. 1780-1812) |
| Rodzeństwo | Adam (1799-1856) Kazimierz (1803-1875) Antonina (1805-1881) Maria (1806-1854) |
| Żona | Enriqueta Sotomayor Guzmán (ok. 1835-1870) |
| Dzieci | Enrique (ok. 1857-?) Hernán (ok. 1860-?) Ana (ok. 1861-1917) Juan (1863-?) |
Ignacy Domeyko, geolog i mineralog, inżynier górnictwa i badacz Ameryki Południowej, a także filomata i przyjaciel Adama Mickiewicza, był drugim z pięciorga dzieci sędziego ziemskiego Antoniego Domeyki i Karoliny z Ancutów, notabene ciotki Maryli Wereszczakówny. Antoni zmarł wcześnie, a opiekę nad jego rodziną roztoczył jego brat (również Ignacy). Inny stryj, Józef, zainteresował chłopca naukami przyrodniczymi, w szczególności minerałami, gdyż sam w młodości studiował w Akademii Górniczej we Freibeurgu.
W 1816 roku Ignacy rozpoczął studia na Uniwersytecie Wileńskim, trzy lata później dołączył do Towarzystwa Filomatów. Później osiadł w rodzinnym majątku Zapole i gospodarował nim przez kilka lat. Gdy zaś rozpoczął się proces filomatów, ostrzeżony przez Onufrego Pietraszkiewicza Domeyko zdążył spalić najbardziej niebezpieczne dokumenty, co jednak nie uchroniło go przed aresztowaniem. Dzięki staraniom stryjów uniknął zesłania, zamiast tego przydzielono mu dozór policyjny na czas nieokreślony, zakazano mu także obejmowania stanowisk rządowych i opuszczania rodzinnego majątku.
Po wybuchu powstania listopadowego postanowił dołączyć do walczących, kiedy więc wojska powstańcze wkroczyły na Litwę, dołączył do korpusu generała Dezyderego Chłapowskiego. W Prusach został rozbrojony, a następnie internowany w okolicach Kłajpedy. Dopiero w styczniu 1832 roku wyruszył w podróż do Paryża, zatrzymując się we Freibergu, Dreźnie i Lipsku, by zwiedzać tamtejsze kopalnie i instytuty naukowe.
We Francji trzymał się z daleka od polityki i sporów emigracyjnych. Zamiast tego ukończył Szkołę Górniczą i podjął pracę w Alzacji przy poszukiwaniu złóż rud żelaza. W dowód uznania otrzymał propozycję pracy w Coquimbo w Chile na stanowisku wykładowcy chemii i mineralogii.
Podróż do Chile trwała cztery miesiące. Na miejscu, poza pracą na uczelni, zorganizował laboratorium mineralogiczne, pracownie chemiczne i fizyczne, bibliotekę i szkołę górniczą, w której prowadził wykłady po hiszpańsku. W 1850 roku poślubił chilijkę, Enriquette de Sotomayor Guzman, w której zakochał się od pierwszego wejrzenia. Mimo dużej różnicy wieku (Ignacy był od Enriquette starszy o 33 lata!) małżeństwo było wyjątkowo udane.
W późniejszych latach zajmował się również opracowywaniem podręczników mineralogicznych, które zdobyły międzynarodową sławę, a także organizował szereg wypraw mających na celu wyodrębnienie nowych minerałów, kruszców i złóż.
W latach 1884-1888 Ignacy zdecydował się na podróż do Europy. Najpierw dotarł na Litwę, gdzie spotkał się z Antonim Edwardem Odyńcem i odwiedził córkę i zięcia. Następnie pojechał do Drezna, Paryża, Rzymu i Ziemi Świętej.
Po powrocie do Chile Domeyko podupadł na zdrowiu. Po kilku miesiącach zmagania się z chorobą nowotworową zmarł w wieku 87 lat. Opłakiwało go niemal całe Chile, gdyż stał się dla tego państwa postacią kultową. Jego nazwiskiem nazwano pasmo górskie, miejscowość i planetoidę, a także upamiętniono je w kilku nazwach paleontologicznych. Z kolei Mickiewicz wzorował na nim postać Żegoty w III części „Dziadów”.